Εκκλησία και Φασισμός

Ο πίνακας είναι του ζωγράφου Σπύρου Βασιλείου.

Ζούμε σε μια εποχή στην οποία όλα είναι ρευστά και αμφίβολα. Η κρίση έχει προκαλέσει, όπως ήταν ιστορικά αναμενόμενο, την άνοδο των κομμάτων της Ακροδεξιάς και την πόλωση κυρίως των ανθρώπων των κατώτερων κοινωνικών στρωμάτων προς αυτήν. Μισαλλοδοξία, φανατισμός, ρατσισμός, αντισημιτισμός, βία κατά των μεταναστών, ο άνθρωπος για τον άνθρωπο λύκος, όπως έλεγαν κι οι αρχαίοι Λατίνοι.

Ωστόσο, μετά από δυο Παγκοσμίους Πολέμους, θα περίμενε κανείς μιαν άλλη Ευρώπη και κυρίως μια διαφορετική Ελλάδα.

Το πρόβλημα δεν είναι μόνο οικονομικό ούτε κοινωνιολογικό και βασικά δεν είναι εκεί η ρίζα του. Το πρόβλημα είναι κατά βάση θεολογικό. Δυστυχώς, για να μιλήσουμε για τη δική μας πραγματικότητα, υπάρχει μια διόλου ασήμαντη μερίδα που ταυτίζει την Ορθοδοξία με τον συντηρητισμό, με το μισαλλόδοξο φρόνημα και περιμένει κηρύγματα μίσους για να δικαιώσει τις αρρωστημένες σκέψεις της. Λησμονούν όσοι ανήκουν σ’ αυτές τις ομάδες πρώτα απ’ όλα πως ο ιδρυτής της Ορθόδοξης Εκκλησίας, ο Χριστός, είναι Εβραίος, κι ύστερα την εντολή που έδωσε στους μαθητές Του την ημέρα της Πεντηκοστής «Πορευθέντες μαθητεύσατε ΠΑΝΤΑ ΤΑ ΕΘΝΗ …».

Θα αποτελούσε λοιπόν παράβαση της εντολής του ίδιου του Χριστού εάν η Ορθοδοξία γινόταν μια κάστα μόνο για ένα Έθνος. Μπορεί μέσω της ελληνικής γλώσσας και φιλοσοφίας να εκφράστηκε η Θεολογική σκέψη των Πατέρων και σ’ αυτή να γράφτηκαν τα Ευαγγέλια, οι Πράξεις, οι Επιστολές των Αποστόλων καθώς και η Αποκάλυψη του Ιωάννου αλλά το Ιεραποστολικό έργο της Εκκλησίας από τα αρχαία χρόνια γινόταν στη γλώσσα κάθε λαού που προσέγγιζε.

Είναι αδιανόητο για την Ορθόδοξη Εκκλησία να αποτελεί μέρος της φασίζουσας Ακροδεξιάς ακόμη και για λόγους δογματικούς. Η Ορθόδοξη Εκκλησία καλεί τον Όλο άνθρωπο, ως ψυχοσωματική οντότητα, να τελειωθεί μέσω του αγιασμού και εν τέλει της Θέωσης για να κατακτήσει το «καθ’ ομοίωσιν» που έχασε μετά την Πτώση από τον Παράδεισο. Η Ακροδεξιά και κατ’ επέκταση ναζιστική – φασιστική ιδεολογία ζητά να δημιουργήσει μια νέα Αρία φυλή από «τέλειους» σωματικά ανθρώπους, αδιαφορώντας για το πνεύμα, για την ψυχή τους. Είναι αδύνατον, λοιπόν, η Ορθοδοξία και η Ακροδεξιά να συναντώνται στην ανθρωπολογική τους θεώρηση.

Το γεγονός πως υπάρχουν Αρχιερείς με απόψεις συντηρητικές δεν βαρύνει το σύνολο της Ορθοδοξίας. Στην Ορθόδοξη Εκκλησία υπάρχει κοινωνία προσώπων και όχι εξάρτηση. Υπ’ αυτή την έννοια όλοι είμαστε σε κοινωνία εφ’ όσον δεν υπάρχει αίρεση αλλά αυτό δεν σημαίνει και ταύτιση απόψεων, συμβιβασμός κι όλα αυτά που δημιουργούν μια αίσθηση δυσπιστίας.

Από την πρώτη Εκκλησία υπήρχαν τέτοια θέματα και είναι καταγεγραμμένα στην Εκκλησιαστική Ιστορία. Δεν είναι λίγες οι φορές που μέλη της Άρχουσας Εκκλησίας λειτουργούσαν καλή ώρα όπως κάποιοι σήμερα. Πάντοτε όμως βρίσκονταν άνθρωποι που αντιστέκονταν σθεναρά, με όλες τις συνέπειες, ακολουθώντας το παράδειγμα του Χριστού!

Είναι άγνωστο στον πολύ κόσμο πως υπάρχουν Πατερικές θέσεις υπέρ των μεταναστών, των προσφύγων, εναντίον του εθνικισμού, κατά της εκμετάλλευσης των εργαζομένων. Αυτή η κοινωνική διάσταση, κατά πάντα προοδευτική, δεν βολεύει ούτε τα ιερατεία να προβληθεί και να αναδειχθεί!

Το ζήτημα όμως είναι πως η Ορθόδοξη Εκκλησία είναι Αγάπη και στηρίζεται σ’ αυτήν. Κάθε προβληματικός ρασοφόρος ή λαϊκός χρυσαυγίτης, συντηρητικός κλπ εκφράζει ΔΙΚΕΣ ΤΟΥ ΑΠΟΨΕΙΣ, χωρίς Εκκλησιολογικό – Εκκλησιαστικό υπόβαθρο!!! Δεν υπάρχει πουθενά γραμμένο πως η Εκκλησία ανήκει ή εκφράζεται από τη Δεξιά! Αυτά είναι κόλπα που προέκυψαν για να υπάρχει αλληλοϋποστήριξη στην Εξουσία κι όταν η Εκκλησία – ως καθαρά διοικητικό κομμάτι – μπαίνει σε τέτοια τρυπάκια, χάνει την ουσία που είναι ο Άνθρωπος! Αυτή είναι και η αντίσταση-στάση των μελών της Πρωτοβουλίας που θέλησαν να δείξουν πως στο χώρο της Εκκλησίας υπάρχει μια ζώσα παράδοση προοδευτική, που δρα, αντιδρά και κινείται εναντίον κάθε σκοταδισμού!

Θα πω κάτι λίαν σκανδαλιστικό, με την ευθύνη του λόγου μου. Η Ορθοδοξία βασικό χαρακτηριστικό έχει την Οικουμενικότητα, δεν είναι προνόμιο κάποιου περιούσιου λαού. Θα πω μάλιστα πως είναι πολύ πιο Διεθνιστική από την Αριστερά ακόμη, αφού καλεί και αποδέχεται τους λαούς με τα ήθη και τα έθιμά τους χωρίς να αλλοτριώνει σε κάτι αυτούς από τις παραδόσεις τους.

Η Πρωτοβουλία ζητά, μέσω των υπογραφών των μελών της, από την Ιερά Σύνοδο μια επίσημη τοποθέτηση απέναντι στα προβλήματα που έχουν προκύψει, ειδικά με τις χωρίς διάκριση αρχιερατικές τοποθετήσεις, κάποιων λίγων προσώπων που όμως έχουν επιλέξει το δρόμο της δημοσιότητας και της φασαρίας. Καθένας απ’ όπου βρίσκεται ή μπορεί να βρεθεί οφείλει να δώσει αγώνα εναντίον του φασισμού, του νεοναζισμού και των κάθε είδους διακρίσεων.

Η αλήθεια είναι πως ως τώρα ακουγόταν μόνο ένας στεγνός ιερατικός λόγος, πολλές φορές αθεολόγητος. Ήρθε η ώρα των δυναμικών αντιδράσεων.